Lepistes Kulübü: Sivrisinek balığı (Gambusia affinis, Gambusia holbrooki)

3 Mart 2019 Pazar

Sivrisinek balığı (Gambusia affinis, Gambusia holbrooki)

Anavatanı Florida'dan Orta ve Güney Amerika'ya kadar uzanan tatlı sulardır. "Gambusya" olarak da anılırlar. Birçok türü vardır, ama ülkemizde en çok Gambusia affinis ve Gambusia holbrooki türleri bilinmektedir. Bu yazıda anlatılan balık, Gambusia affinis ve Gambusia holbrooki türleridir (aralarında çok fark yoktur).

Doğal olarak yaşadıkları Amerika kıtasının çeşitli bölgelerinden, dünyanın farklı yerlerine sivrisineklerle mücadele amacıyla götürülmüş olan bu balıklar aslında akvaryum balığı değildirler ama akvaryumlarda bakılmaları için hiçbir sakınca yoktur.

Oldukça sağlam yapılı ve çok kolay üreyebilen gambusya, çok çeşitli su özelliklerine uyum gösterebilir. 15-30°C arasındaki ısı diliminde yaşayabilirler. pH 5-8 arasında olabilir. 15-20 litrelik küçük akvaryumlarda dahi üreyebilirler.

Gambusya balığının erkeği 4 cm. civarında iken dişisi 6 cm. boya ulaşabilir. Erkeklerinde gonopod bulunur ve dişilerden daha ufaktırlar. Dişileri aynı lepistes dişilerine benzer ama daha soluk renkli veya alacalı olabilir. Erkekleri de yabani lepisteslere benzer ama farklı olarak renkli değildirler, kuyrukları daha basittir. Gri-yeşil arasında renkleri vardır.

Yurdumuzda da çeşitli sulak alanlara, bataklıklara, küçük derelere ve gölcüklere sivrisineklerle mücadele etmek için bırakılmışlardır. Çeşitli iklim şartlarına uyum gösterebildiği için ülkemizdeki sulak alanlarda da üremişlerdir (mesela ben Samsun'da bulunduğum yerdeki tatlı sularda bunlardan onbinlercesini gördüm).

Dişi gambusya, her ay 20-50 arasında yavru dünyaya getirir. Yavrular doğduklarında çok küçüktürler. Gambusyalar kendi yavrularını yiyebilirler. Bu yüzden üretim için bitkili bir tank kullanmakta fayda vardır. Yavruluklar da kullanılabilir. Yeni doğan yavrular artemia, sivrisinek larvaları ile beslenebilirler. 2-3 ayda üreyebilecek olgunluğa gelen gambusyalar diğer poeciliidae üyelerine göre daha saldırgandırlar.

Gambusyalar, etçil ağırlıklı beslenirler. Yosun gibi bitkisel ürünleri yeseler de asıl gıdaları böcek larvalarıdır. Özellikle sivrisinek larvalarına kesinlikle dayanamaz.

Bazı akvaryumcularda lepistes diye satılmakta olan gambusyalar, lepistese çok benzerler. Özellikle dişileri hemen hemen aynıdır. Ama çok küçük farklar vardır. dişi lepistesin burnu, dişi gambusyanın burnuna oranla daha küttür. Dişi gambusyanın burnu daha sivridir. Ayrıca gambusyaların kuyruklarında bir dizi benekler olabilir. Lepistes dişilerinde ise bu şekilde beneklere rastlanmaz. Bir diğer fark da dişi gambusya erkek lepistese karşı çok saldırgan bir tutum içindedir. Erkek lepistes de dahil, akvaryumdaki tüm lepistesleri öldürebilirler.

Gambusya, yakın akrabası olan bazı balıklarla melezleşebilir ve yavru alınabilir. Lepistes en yakın akrabası olarak bilinse de Gambusia cinsinin yakın akrabaları plati ve kılıçkuyrukların da dâhil olduğu Xiphophorus cinsidir.

Hangi balıklarla bir arada beslenebilir? Birbirlerine küçüklükten itibaren alıştırıldıkları taktirde doğadan alınan gambusyalarla akvaryumlardaki lepistesler bir arada tutulabilirler. Çok saldırgan olmayan balıklarla bir arada beslenebilirler. Ama genellikle akvaryumlarda bakılmadığı için küçük bir akvaryumda sadece gambusyalardan oluşan bir grup halinde bakılmaları önerilir.

Hangi balıklarla bir arada olmamalıdırlar? Genellikle akvaryumcularda bulunmazlar, bulunanları da doğadan alınmış olan gambusyalardır. Bu yüzden den kendilerinin bağışıklık kazandıkları bir çok parazit ve zararlıların taşıyıcısı olabilecekleri için özellikle hassas balık türleriyle kesinlikle bir arada bakılmamalıdırlar. Scalare, neon tetra gibi balıklarla bir arada bakılmamalıdırlar.